داستان میرچاکر

میرچاکر و میرگوهرام حدود چهارونیم قرن پیش، همایون شاه (937هجری /530 میلادی) دومین پادشاه سلسه گوركانیان هند از شیر شاه سوری سر سلسله دود مان افاغنه شكست می خورد. او پس از این شكست می گریزد و خود را به سیستان واز آنجا به اصفهان می رساند و به دربار شاه طهماسب صفوی پناهنده می شود. درسال951 هجری قمری شاه تهماسب اول در فرمانی به شاه قلی سلطان حاكم كرمان احمد خان شاملو حاكم سیستان دستور میدهد با كمك سران طوایف بلوچ كه در حاشیه مرزی هند و افغانستان ودر حوالی قند هار سكنی دارند، لشكر بزرگی فراهم آورد و به هندوستان حمله كنند. هدف از این حمله برگرداندن مجدد هما یون شاه به تاج و تختش در هندوستان است. بزرگترین طوایف در این دوره عبارتند از رند و لاشاری . سر كردگی طایفه رند به عهده ی میر چاكر خان و لاشاری به عهده میر گوهرام خان بوده است . با استناد به مآخذ موجود از این دوره، خواهر بزرگ میر چاكر خان و مادر بی بگر به نام باتری كه زن شجاع وشمشیرزن ماهری بوده است ، موٌفق می شود پادشاه دهلی را دستگیر كند وبه همایون شاه تحویل دهد . به پاس این خدمات است كه همایون شاه پس از جلوس مجدد بر تخت وتاج ، سر زمین های وسیع از مناطق سند ، بلو چستان و پنجاب را به سران دو طایفه رند و لاشاری می بخشد . طوایف رند ولاشاری سال ها در كمال صلح وصفا كنارهم ودر جوار سایر طوایف به زندگی دام داری خود مشغول بوده اند ، تا این كه دو واقعه ،‌ كه ذیلا شرح آنها خواهد گذشت ، ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌این صلح و صفای هم جواری را به خصومت مبدل می كند: بیوه زن دامدار و ثروتمندی به نام گوهر، كه در منطقه ای لاشاری ودر همسایگی سر كرده آنها میر گوهرام خان می زیسته است ، تقاضای ازدواج میر گوهرام خان را رد می كند. اصرار زیاد میر گوهرام خان موجب می شود كه گوهر منطقه لاشا ری را ترك به مناطق طایفه رند كوچ می كند ودر آنجا نزد میر چاكر خان سردار این طایفه پناهنده میشود. رد تقاضا ی ازدواج از جانب گوهر و مهاجرت او به منطقه طایفه رند برای میر گوهرام خان به معنی اهانتی بزرگ تعبیر میشود. درست در همین زمان بین ریحان رند پسر میر چاكر خان و رامین لاشاری پسر میر گوهرام خان مسابقه اسب دوانی انجام می گیرد كه بدون نتیجه قطعی ، یعنی بدون پیروزی یكی از این دو ، به پایان می رسد. عدم موفقیت رامین لاشاری در این مسابقه او را به حدی ناراحت می كند كه در مراجعت به گله ی شتر های گوهر ، بیوه زن ثروتمند، حمله می كند و تعدادی از شتر های نوزاد را به هلاكت می رساند . او در بر گشت به محل ساربان ، حتی ابا نكرده تمام ماجرا را برای گوهر تعریف می كند. اما گوهر با توجه به عواقب وخیم این عمل تن از بهترین سوراكاران خود به گله شتر های میر گوهرام خان حمله می كند و كلیه ی شتر های گله را به هلاكت می رساند. به ساربان توصیه می كند ماجرا را كاملا مخفی نگهدارد و با كسی د رمیان نگذارد . با فرا رسیدن عید فطر ،میر چاكر خان به دیدار گوهر می آید. غروب به هنگام مراجعت گله از چراگاه ، ناگهان پستان های پر از شیر ماده شتر ها توجه میر چاكر خان را جلب می كند و علت آن را از گوهر جویا می شود . گوهر سعی می كند واقعیت را پنهان ساخته هلاكت شتر های نوزاد را به حیوانات وحشی نسبت می دهد، معهذا میر چاكر خان كه خود دامدار و فردی با تجربه است ، به اظهارات گوهر مضنون می شود و در نتیجه ساربان را احضار و با تهدید و ارعاب بالاخره به حقیقت ماجرا پی می برد. میر چاكر خان به منظور انتقام جویی به نهصد دو دست ساربان گله را نیز قطع می كند و او را با دست های قطع شده به میر گوهرام خان تحویل می دهد. از این جا است كه جنگ های خونینی بین دو طایفه ی رند و لاشاری شروع می شود . در این جنگ ها كه سی سال به طول می انجامد گاهی طایفه رند و گاهی طایفه لاشاری پیروز می شود . معروف ترین آنها جنگ نلی است كه پیروزی میر گوهرام خان را در پی دارد.

میرچاکر

هانی دختر مندو از کودکی نامزد شیخ مرید پسر مبارک است. وقتی شیخ مرید به سن بلوغ می

رسد جوانی است برومند و از تمام جوانان زمان خود نیرومندتر- به حدی نیرومند که از کمان او، از

فرط سنگینی به جز خودش کسی قادر به رها کردن تیر نیست. هانی نیز در سن بلوغ بین

دختران طوایف بلوچ زمان خود سرآمد و یکتاست. شیخ مرید که مطابق رسومات بلوچی به علت

نامزدی با هانی حق همبازی شدن با او را در سنین کودکی ندارد با آگاهی از محسنات اخلاقی

و زیبایی هانی شیفته او می شود. میرچاکر....
میرچاکر که سردار طایفه رند است با دیدن هانی و با وجود اطلاع قبلی از نامزدی او با شیخ مرید

به او دل میبندد. میرچاکر در صدد چاره اندیشی برمی آید و نقشه ای طرح ریزی می کند. او در نقشه خود از قول بلو چی بهره جویی می کند.

به این معنی که در یکی از مجالس بزم از حاضرین می خواهد که به میمنت این مجلس با شکوه

هر یک از آن ها قول بلوچی ادا کنند ( نوعی عهد بندی در میان بلوچ ها که لازم الاجرا می باشد

). شیخ مرید قول می دهد که صبح پنج شنبه پس از نماز صبح هر کس از او چیزی بخواهد بدون

تامل به او خواهم بخشید. میرچاکر با استفاده از این قول صبح پنج شنبه پس از نماز صبح عده

ای لانگو را که طایفه ای از نوازندگان و خوانندگان در بلوچستان هستند به نزد شیخ مرید می

فرستد تا از او بخواهند هانی را به عقد میرچاکر در آورد. شیخ مرید ناگزیر با تقاضای آنها موافقت

می کند و پس از این موافقت مشاعر خود را از دست می دهد.
هانی نیز پس از آن که به عقد میرچاکر در می آید در تمام عمر لباس سیاه می پوشد و تمام

عمر باکره می ماند. شیخ مرید به سلک دراویش می پیوندد و به مکه می رود و پس از مدتی

طولانی به همراه گروهی از زائران به شهر و دیار خود برمی گردد. میرچاکر در این مدت از دنیا

می رود. پس از ورود شیخ مرید به شهر هیچ کس او را نمی شناسد تا این که در مسابقه

تیراندازی از کمان خود که اهالی به عنوان یادبود در معرض نمایش گذاشته اند به سهولت تیری

پرتاب میکند.صدای پرتاب تیر او به گوش هانی و پدر و مادر شیخ مرید می رسد اما پیش از آن

که بتوانند به او دسترسی پیدا کنند شیخ مرید از شهر میرود و هیچ خبری از خود به جای نمی گذارد.
خلاصه ا ی از زندگینامه شادروان استاد فیض محمد بلوچ خواننده پرآوازه بلوچستان

استاد فیض محمد بدون تردید یكی از معروفترین و توانمندترین خوانندگان قرن بیستم بلوچستان بوده است .او حدود هشتاد سال پیش دربخش قصرقند شهرستان نیكشهرچشم به جهان

گشود و در دوران نوجوانی جهت كاروامرارمعاش به بندركراچی در پاكستان مهاجرت و در قسمت

بارانداز كشتیرانی در این بندر مشغول به كارشد . وی به دلیل دوری از خانواده و غربت

احساسات درونی خویش رابه صورت ترانه و شعر برزبان جاری می كرد. زمان خواندن , صدای زیبا

و پراحساسش آنچنان كارگران مشغول را مجذوب میكرد كه توانائی كار كردن از آنان سلب و فکر و

حواسشان متوجه صدای او می شد و در نتیجه همین خود باعث اخراج استاد از كارش شد ...
ازاساتید وی در اهنگسازی وساختن اشعارغمگین(زهیروك) ازاستادملارمی ودر نواختن

تنبور(چنگ)از استاد اله داد كه اهل لاشار از توابع ایرانشهر بود میتوان نام برد.استاد فیض محمد

در ابتدای كار خوانندگی هنرمندان وخوانندگان سندی راهمراهی می كرد اما پس از مدت

كوتاهی هنرخوانندگی رابه زبان مادریش(بلوچی)بصورت حرفه ای ادامه داد و تانیم قرن به ان

پرداخت ودراین دوران درجشنواره های موسیقی در كشورهایی ازقبیل فرانسه - اسپانیا - روسیه

- الجزایر - لبنان - كره واندونزی به هنرنمایی پرداخت و دهها مدال افتخاراز داوران بین المللی دریافت كرد و به شهرت جهانی رسید.استاد فیض محمدبلوچ این بزرگ مرد موسیقی بلوچستان

درسال1982میلادی درشهركراچی دیده از جهان فروبست . روحش شاد ویادش گرامی.......

شهرستان سرباز به مرکزیت شهر راسک در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع است. این شهرستان از شمال به شهرستان زابلی و ایرانشهر و از طرف شرق به کشور پاکستان با حدود ۱۲۰ کیلومتر مرز مشترک، ازجنوب به شهرستان چابهار و از غرب به نیکشهر محدود می‌شود.

این شهرستان دارای هشت هزار و ۵۹۴ کیلومتر مربع وسعت است و از سه شهرراسک، سرباز و پیشین تشکیل شده و جمعیت آن بالغ بر ۱۷۶ هزار نفر است.

از مجموع این جمعیت ۲۱ هزار نفر ساکن در نقاط شهری و ۱۵۵ هزار نفر در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. آب و هوای شهرستان سرباز متأثر از دریای عمان دارای تابستان گرم و مرطوب و زمستان معتدل و مناسب است.

تنوع آب و هوایی در منطقه باعث رشد میوه‌های متنوع مانند خرما، خربزه درختی، موز، کنار، انبه، چیگو، گوواواو و انواع مرکبات از قبیل لیمو، پرتقال، نارنگی می‌شود و به دلیل نزدیکی شرایط آب و هوای این منطقه به هندوستان به هند کوچک مشهور است.

سرباز به دلیل سرسبز بودن و وجود دره و رودخانه پرآب که زیستگاه انواع ماهی‌ها و تمساح پوزه کوتاه ایرانی است هنوز دارای مردمانی است که اصالت و بومی‌بودنشان را حفظ کرده اند.

این نوع زندگی از ابزار آلات کشاورزی، هنر زرگری، آهنگری، سوزندوزی و معماری به طور کامل نمایان است و استادکاران قدیمی ‌با تمامی ‌رغبت و شوق هنر گذشتگان خود را که به ارث رسیده همچنان زنده نگاه داشته اند و این جوشیده دل وجود زنان و مردانی است که با تحمل سختی‌ها همچنان امیدوارانه به سوی افقی روشن گام می‌نهند.

معماری سنتی و پلکانی بافت روستایی خانه‌هایشان در گذر این مسیر خستگی را از تن مسافران می‌زداید و آرامش وصف ناپذیری به او دست می‌دهد ضمن اینکه تزئینات خاصی با اشکال متنوع بر روی نماهای خارجی خانه‌ها دیده می‌شود.

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی

سابقه تاریخی سرباز با توجه به انجام مطالعات بررسی و شناسایی در شهرستان، مربوط به محوطه‌های باستانی کشاری و انگوری است که قدمت آن‌ها به هزاره چهارم تا ابتدای هزاره سوم پیش از میلاد مسیح مربوط می‌شود و در دوران ساسانیان یکی از مراکز مهم حکومتی بلوچستان بوده است.

شواهد تاریخی این شهرستان نشان می‌دهد که در دوران اسلامی ‌نیز مورد توجه حکام محلی قرار گرفته و در ۴۰۰ سال اخیر یکی از مراکز حکم فرمانی خوانین بلوچستان بوده است.

از معروفترین اسطوره‌های منطقه می‌توان به “مهرک” که از قدیمی‌ترین داستان‌های واقعی که کم کم تبدیل به اسطوره شده، اشاره کرد.

لازم به ذکر است مدفن میروک در حال حاضر در روستای پیردان است و در خصوص وجه تسمیه سرباز در کتاب فرهنگ جغرافیایی منطقه آمده است وجه تسمیه این مرکز (سرباز) به دلیل نام قلعه قدیمی ‌آن است که از ابتدا معروف به سرباز بوده است.

قلعه سرباز

این قلعه از شاخص ترین بناهای تاریخی در جنوب استان و واقع در شهر سرباز است که فاصله آن از مرکز شهرستان ۷۶ کیلومتر است.

این که قلعه مذکور در اوایل دوران اسلامی ‌پس از تسلط اعراب بر منطقه مکران ساخته شده، قطعی است.

قلعه سرباز تا مدت‌ها در اختیار اعراب بوده و سپس توسط حکومت‌های ایرانی اداره شده است. در اواخر دوره قاجاریه که خوانین محلی قدرت را در دست گرفتند، طایفه“بار کزایی” بر این مناطق حکومت می‌کرده اند. “بهرام خان بار کزائی” در اوایل حکومت خود این قلعه را محل حکمرانی خود قرار می‌دهد در حال حاضر این قلعه نسبت به سایر قلعه‌ها منسجم‌تر بوده و ماندگاری بهتری داشته است و در دوران قاجار از بنا استفاده نظامی‌می‌شده است.

بنای یاد شده یک طبقه بوده و ورودی آن دالانی با سقف گنبدی داشته و فضاهایی مثل مطبخ، دستشویی و اسطبل در آن وجود دارد. داخل قلعه تنها مقر سکونت مامورین و خان بود و بقیه افراد در مناطقی نزدیک قلعه می‌زیستند.